|
2.BASKI İÇİNDEKİLER
Bu rehber kitap; 196 Tablo (166 adet rasyon örneğiyle), 7 Şekil ve 58 Renkli Fotoğraf
içermektedir.
Kitabın Konu Başlıkları ve Kitaptaki Sayfa Numarası:
RUMEN - SİNDİRİM - ENERJİ 18
Rumen: beslenmenin temeli 19
Rumen 19
Rumende motorik aktivite 20
İndirgenme ortamı rumen - redoks
potansiyeli 21
Rumende ozmotik basınç ve yemlerde su tutma
kapasitesi 22
Sıvı ve katı rumen içeriğinin rumenden geçiş
hızı (passage rate) 23
Çiğneme, salya ve ruminasyon 26
Rumen mikroorganizmaları 28
Rumende karbonhidrat metabolizması ve uçucu
yağ asitler (UYA) 34
Karbonhidrat olarak fiber bileşenleri, kaba
yem kalitesi ve
rumen parametreleri ilişkisi 45
Ham selüloz (HS) – ham fiber 45
Neutral Detergent Fiber (NDF) 45
aNDF, aNDFom ve IDF kavramları 45
Acid Detergent Fiber (ADF) 46
Acid Detergent Lignin (ADL) 46
ADF ve NDF değerleri kullanılarak kaba yem
kalitesinin ölçülmesi
(RFV, RFQ, RVI ve RVU) 47
Yemlerde partikül büyüklüğü, Penn State
Separatörü, efektif fiber
(eNDF) ve fiziksel efektif fiber (peNDF)
50
Rumende protein metabolizması 58
Rumende mikrobiyal protein sentezi 67
Rumende lipit metabolizması 69
Rumen mineral metabolizması 75
Rumende vitamin metabolizması 76
Rumen gazları 78
Rumende detoksifikasyon 79
Rumen fermentasyonunun manupülasyonu 79
Rumen ve sindirim sisteminin diğer
bölümlerinde karbonhidrat,
protein ve lipitlerin sindirim dereceleri
81
Rumende karbonhidratların fermentasyon
derecesi ve genel sindirim 81
NDF sindirimi 81
Nişasta sindirimi 82
Rumende proteinlerin fermentasyon derecesi
86
Rumende yağların fermentasyon derecesi 86
Yeni doğan ve yetişkin ruminant abomazumunda
sindirim 87
İnce bağırsaklarda sindirim 88
Kalın bağırsaklarda fermentasyon 91
Sığırlarda dışkının özellikleri ve beslenme
ile bağlantısı 92
Sığır dışkılarında puanlama (dışkı skoru)
94
Sindirimde yem hammaddeleri etkileşmesi
(assosiye etki = associated effect) 95
Sığır beslemede enerji kavramları ve enerji
bilimi (nutritional energetics) 97
Ham enerji (HE) 100
Dışkı Enerjisi (DE) 102
Sindirilebilir Enerji (SE) 102
Gaz enerjisi (GE) 103
İdrar enerjisi (İE) 103
Metabolize enerji (ME) 104
Yem kaynaklı ısı artışı (heat increment)
104
Rasyondaki yağların ekstra kalorik etkisi
106
Net enerji (NE) 106
Yaşama payı – tanım ve bileşenleri 109
Yaşama payı ve ısı üretimi 112
Yaşama payının ölçüm metotları 117
Yaşama payına etki eden faktörler 118
Ruminantlarda yemlerden gelen enerjinin genel
dağılımı 119
TDN (Total Digestible Nutrients)
(Tüm Sindirilebilir Besin Maddeleri -
TSBM) 123
Sığırlarda su ihtiyacı 125
Sığırlarda içme suyu kalitesi 128
Sığırlarda canlı ağırlık (CA) tahmini 133
Sonuç 135
Kaynaklar 136
BUZAĞI BESLEME 140
Buzağı besleme 141
Buzağı yetiştirmede “Altın Standartlar”
142
Kolostrum 143
Buzağılara içirilmesi gereken kolostrum
miktarı 146
Kolostrum kalitesi 147
Kolostrum sonrası buzağılara içirilen süt ve
diğer sıvı türleri 149
Süt ve diğer sıvıların içirilmesinde öğün
sayısı 151
Tam yağlı süt ve buzağı maması ile besleme
151
Buzağıların sütten kesilmesinde kriterler
153
Buzağı maması (süt ikame yemi) özellikleri ve
hazırlanışı 154
Buzağı başlangıç yemi (konsantre yem) içerik
ve formları 155
Buzağılarda sütten kesim öncesinde kaba yem
kullanımı 160
Buzağıların sütten kesim döneminde su
ihtiyacı 163
Buzağılarda hızlı büyütme programları 163
Buzağıların sütten kesim ile birlikte
beklenen performansları
(CAA, yem tüketimi ve yemden yararlanma
oranı) 165
Buzağıların haftalık performans değerleri
171
Buzağılar için NRC (2001) tabloları ve
örneklerle yorumları 172
Süt buzağısı (beyaz et besisi) besleme 176
Ülkemizde uygulanmakta olan buzağı büyütme
(rasyon)
program örnekleri 176
Sonuç 181
Kaynaklar 182
DÜVE BESLEME 188
Düve besleme 189
Sütten kesim sonrası geçiş dönemi - genel
190
Süt ırkı düvelerin sütten kesim sonrası geçiş
dönemi 190
Besi ırkı düvelerin sütten kesim sonrası
geçiş dönemi 193
Sütten kesim sonrası düve seleksiyonu 194
Süt ırkı düvelerin beslenmesi 195
Düve yetiştirmede “Altın Standartlar” 195
Düve beslemesinde genel stratejiler 197
Düvelerin 12 hafta yaştan 1 yaşına kadarki
dönemde beslenmeleri:
beslenme, yem tüketimi, GCAA, meme gelişimi
ve puberta ilişkisi 199
Düvelerin 1 yaşından doğuma 2 ay kalıncaya
kadarki dönemde
beslenmeleri: beslenme, yem tüketimi, GCAA,
vücut kondüsyon skoru,
östrus ve fertilite ilişkisi 202
Doğuma 2 ay kala besleme 213
Düve büyüme hızında zamanlama ve telafi
büyüme 217
Düvelerde büyümenin türü (yağ-protein
depolanma oranı) 217
Düvelerin, canlı ağırlık, yaş, boy, kalça
yükseklik-genişlik ve göğüs çevresi
ölçüleri 217
Besi tipi düvelerin büyüme hızı ve
beslenmesi 224
Besi tipi düvelerin doğum yaşının
ertelenmesi 226
Besi tipi düvelerin yaş ve vücut ölçüleri
227
Süt sığırları ve düve beslenmesinde
kullanılan yaygın yem maddeleri ve
kullanım sınırları 228
Konsantre yemler 228
Enerji yemleri 229
Arpa 229
Bütün pamuk tohumu 229
Yağ 229
Melas 230
Buğday 230
Buğday kepeği 230
Peynir altı suyu (whey) 230
Protein yemleri 231
Pamuk tohumu küspesi 231
Soya fasulyesi 231
Soya küspesi 231
Ayçiçeği küspesi 231
Balık ve kan unu 231
Üre 231
Kimi özel yem maddelerinin sığırlar için
kullanım sınırları 232
Kaba yemler (ot, saman, yonca) 233
Yonca 233
Saman 234
Baklagil ve buğdaygil otları 234
Pamuk tohumu samanı – çiğit samanı 234
Mısır silajı 234
Şeker pancarı posası 235
Şeker pancarı (bütün halde) 236
Melas 236
Turunçgil Posası 236
Malt Posası (malt sprouts - barley malt
sprouts) 238
Mera 239
Farklı yaş ve fizyolojik aşamalarda bulunan
süt ırkı düveler için
rasyon örnekleri 241
Sonuç 247
Kaynaklar 248
SÜT SIĞIRI BESLEME 256
Süt sığırı besleme 257
1-Erken laktasyon dönemi 257
2-Pik kuru madde tüketim dönemi 259
3-Laktasyon orta ve son dönemi 259
4-Kuru dönem: doğuma 60 gün kala (far-off)
-doğuma 14 gün kala
dönem 260
5-Geçiş dönemi (close-up): doğuma son 14 gün
kala dönem 261
5 aşamada değerlendirilen beslenme rejiminin
özeti 263
Yem tüketimi (KM tüketimi), yemleme sıklığı
ve pratikteki önemi 271
TMR (total mixed ration) (toplam yem
karışımı) ve TMR yem vagonu 275
Merada yem tüketimi ve yem tüketiminin
ölçülmesi 275
Mera kalitesi ve yem tüketimi 277
Yem tüketimi ve kaba yem kalitesi 281
Yem tüketimi ve içilen su miktarı 283
Yaz sıcağında yemleme 283
Aşırı yem tüketimi 283
Rezidüel yem tüketimi (residual feed intake =
net feed efficiency) 284
Yemden yararlanma oranı 284
Süt/yem paritesi (milk/feed ratio) ve sürüye
yeni sığır
katma oranı (culling rate) 286
Süt sığırlarında enerji ve besin maddeleri
ihtiyaçları ve pratikte önemi 288
Enerji ve pratikte önemi 288
Karbonhidratlar ve pratikte önemi 289
Kaba yem uzunluğu (partikül büyüklüğü)
291
Protein türü ve pratikte önemi 291
Amino asit ve pratikte önemi 293
Mineraller ve pratikte önemi 293
Vitaminler ve pratikte önemi 294
Laktasyondaki ineklerde beslenmeye bağlı
reprodüksiyon problemleri
– olası nedenler – çözüm yolları 295
Süt verim ve devamlılığına etki eden
faktörler 297
Rasyon bileşenleri ve süt kalitesi
ilişkisi 300
Kuruya çıkarma işlemi ve önemi 303
Süt verimi ve fertilite ilişkisi 304
Çift yönlü (besi ve süt) verime sahip
sığırlarının beslenmesi
– Simmental örneği 304
Avrupa Kırmızısı (European Red - Nordic Red -
Scandinavian Red
- Viking Red) ve ülkemiz şartlarında tercih
edilmesi 307
Rasyon örnekleri 308
Süt sığırlarında görülen beslenmeye bağlı
hastalıklar ve teşhis için
pratik testler 325
Rasyon enerjisi ile ilgili problemler 325
Yağlı inek sedromu - Karaciğer yağlanması
325
Kanda non-esterified fatty acids – NEFA
testi 326
Ketosiz - Gebelik Toksemisi - Asetonemi
326
Kanda β-hidroksibütürik asid (BHBA) testi
327
Sütte ve idrarda keton testi 328
Abomazum deplasmanı 328
Sekal torsiyon (caecal torsion) ve hemorragic
jejunal syndrome (HJS) 328
Hipokalsemi (süt humması) 328
Serum Ca testi 331
İdrar pH testi 331
Rumen asidozu 331
Rumen pH testi 332
Laminitis 332
Rasyonda yanlış protein kaynaklarının
kullanımı ile ilgili problemler 333
Rumen alkolozu ve üre zehirlenmesi 333
Kan ve süt üre nitrojen testleri (BUN ve
MUN) 334
Süt sığırları rasyonlarında kullanılan
kaliteli kaba yemler 335
Haylage, silage (silaj) ve baleage arasındaki
fark ve sığır
beslemede önemi 337
Ryegrass otu (İtalyan çimi = İngiliz çimi =
Lolium = süt otu)
(Karamba - caramba) (Trinova) ve süt
sığırları beslenmesindeki önemi 338
Ryegrass ve yonca otlarının süt sığırı
beslenmesi
bakımından karşılaştırılması 340
Ryegrass ve hindiba otlarının süt sığırı
beslenmesi
bakımından karşılaştırılması 341
Yonca kuru otu ve mısır silajının süt sığırı
beslenmesi
bakımından karşılaştırılması 341
Süt sığırları rasyonlarında kullanılan mısır
silajı, yonca silajı,
ryegrass silajı ve diğer silajların
karşılaştırılması 343
Mısır snaplage, earlage, ear corn
ve yüksek nemli mısır - süt ve besi sığırları
beslenmesinde önemi 346
Süt sığırları rasyonlarında kullanılan farklı
yemler
ve kullanım spesifikasyonları 347
Arpa-buğday-yulaf samanı 347
Mısır sapı (stover) 347
Arpa 347
Şeker pancar posası 347
Pamuk tohumu 347
Pamuk tohumu küspesi 347
Mısır glüten yemi 347
Melas 347
Soya fasulyesi 347
Soya fasulyesi küspesi 348
Soya kabukları (hulls) 348
Buğday 348
Buğday kepeği – razmol 348
Peynir altı suyu 348
Kan unu 348
Hidrolize tüy unu 348
Balık unu 348
Malt posası 348
Et unu, et-kemik unu 348
Ayçiçeği küspesi 349
Süt inekleri rasyonlarında kullanılan yem
katkı maddeleri 349
Niasin 349
Biyotin 349
Kolin 349
Beta-karoten 349
Özel iz mineraller 349
Çinko – metiyonin 349
Propilen glikol 349
İyonofor 350
Tampon maddeler 350
Yağ 350
Probiyotikler 351
Prebiyotikler 351
Simbiyotikler 352
Enzimler 352
Anyonik tuzlar 352
Üre 352
DDG (distillers dried grains) ve DDGS
(distillers dried grains with solubles) 352
Zeolit 352
Özel bitkiler ve Bitki ekstraktları 352
Hormon enjeksiyonları (BST) 353
Tuz (NaCl) 353
Sonuç 353
Kaynaklar 354
BESİ SIĞIRI BESLEME 366
Besi sığırı beslenmesi 367
Besi sığır ırkları 367
Kültür ırkları 367
Yerli sığır ırklarımız 370
Besi sığırlarında irilik ölçüsü 371
Besi sığırlarında VKS 372
Sığırlarda büyüme 373
Besi performansına etki eden faktörler 373
a) Canlı ağırlık 373
b) Cinsiyet 374
c) İrilik 374
d) Kondüsyon 374
e) Çevre şartları 374
f) Besideki gün sayısı 375
g) Genetik 376
Yerli ırklarımız ve kültür ırkları besi
sığırlarının performans
karşılaştırmaları 382
Hayvanlarda kısırlaştırma ve besi
performansına etkisi 384
Besi sığırlarının beslenmesi 386
Besi sığırlarında besleme evreleri 386
Besi öncesi hazırlık dönemi 386
Sığırlarda büyütme beslemesi (mera ve diğer
sistemler) (ekstansif) 387
Bitirme (finishing) dönemi besleme
(intensif) 388
Besi sığırlarında sınırlı besleme yöntemi
388
Besi sığırlarında telafi büyüme 389
Damızlık boğa beslenmesi 389
“Cow-calf operation” besi sığırı üretim
sistemi 390
Besi sığırlarında yem tüketimi 393
Besi sığırlarında su ihtiyacı 395
Besi sığırları rasyonlarına protein takviyesi
ve pratikte önemi 396
Besi sığırları rasyonlarına pratikte
yapılacak mineral takviyesi rehberi 397
Besi sığırlarının beslenmesinde CAA
artırılması için özel stratejiler 398
Besi sığırları rasyonlarında kaba yem oranı
ve performans-karkas
verim ilişkisi 398
Tane yem işlemenin sindirim ve besi
performansına etkisi 399
Holstein ırkı erkek sığır yetiştirme
sistemleri, beslenmeleri ve
besi performansları 401
Holstein ırkı erkek besi avantajları 402
Holstein ırkı erkek besi dezavantajları
402
Holstein ırkı sığırlarda büyütme-bitirme
dönemi beslenmesi 405
a) Süreli konsantre yem ağırlıklı rasyonla
bitirme 405
b) Farklı kaba yem oranı içeren rasyonlarla
aşamalı büyütme-bitirme 406
Holstein ırkı erkek sığırlar ile kültür ırkı
besi sığır performanslarının
karşılaştırılması 409
Montofon (İsviçre esmeri = Brown Swiss) ırkı
erkek
sığırların besi performansı ve karkas olarak
değerlendirilmesi 412
Jersey ırkı erkek sığırların besi performansı
ve karkas olarak
değerlendirilmesi 414
Simmental ırkı erkek sığırların besi
performansı ve karkas olarak
değerlendirilmesi 415
Sığır besisi ve et verim-kalite ilişkisi
416
Besi sığırlarında karkas ve et randımanı
420
Mermerleşme (marbling - intramuscular yağ -
et içindeki yağ) 425
Merada yetiştirilen sığır eti ile yoğun
beside yetiştirilen sığır etleri
arasındaki farklar ve insan sağlığı 426
Gelecekte et tercihleri – in vitro et
projesi 427
Besi sığırı yetiştiriciliği, metan emisyonu
ve küresel ısınma 427
Yaşlı hayvanların besiye alınması ve karkas
olarak değerlendirilmesi 429
Holstein ırkı süt danası besisi 430
NRC (1996) tabloları ve maksimum GCAA 430
Rasyon hesaplamasında kullanılan net enerji
yaşama yapı (NEyp)
ve net enerji büyüme (NEb) ve ilgili
tablolar 431
Besiye alınan sığırlarda ırkın önemi – NRC
2016 tavsiyeleri 434
Yeni NRC sürümüne (2016) göre besi sığırları
enerji
ve besin madde ihtiyaçları 436
Besi sığırları için rasyon hazırlanmasında
NRC 1996 ve
NRC 2016 kullanım karşılaştırılması 438
Besi sığırlarında verimi artırmak için hormon
kullanımı (implant) 438
Besi sığırlarında kullanılan diğer etken
maddeler 440
Melengesterol asetat (MGA) 440
Beta-adrenerjik agonist 441
Ractopamine 441
Zilpaterol 441
Besi sığırı yetiştiriciliğinde, iyonofor ve
hormon implantı kullanılmaması
durumunda KM tüketimi ve NE düzeltme
faktörleri (ülkemiz şartlarına
uyarlanması) 441
Finishing rasyonlarında yaygın olarak
kullanılan yemlerin rasyondaki limitleri
442
Mısır silajı 442
Çayır otu silajı 443
Şeker pancarı posası 443
Şeker pancarı posası ile besleme ve “kuru
besi” kavramı 443
Saman 444
Tuz (NaCl) 445
Besi sığırlarında özel yem katkıları 445
Melengestrol acetate (MGA) 445
İyonofor (Rumensin, Lasolosid, Bovatec)
446
Antibiyotikler 446
Tampon maddeler 446
Timpani önleyiciler 446
Diğer yem katkılar 446
Besi sığırlarında görülen yaygın beslenme
problemleri 447
Timpani – şişme – bloat 447
Karaciğer apsesi 448
İdrar taşları (Urolithiasis - urinary
calculi) 448
Asidoz 448
Ayak problemleri 448
Besi sığırları için örnek rasyonlar 449
Besi sığırlarında performans kriterleri ve
ölçüm metotları
(yemden yararlanma – rezidüel yem tüketimi –
karkas verim ve kalitesi) 473
Ülkemizde kurbanlık besi sığırlarının kesim
yaşı ve ekonomik
besleme stratejileri 474
Hayvan besleme alanında teknolojik gelişmeler
ve gelecek eğilimler 475
İnsektler, algler (yosunlar), ipekböceği
pupası (Silkworm pupae meal) ve nanoteknolojik ürünler
476
Fetal program 480
Seleksiyon 480
Rumen ekosistemi (rumen microbiome) 480
Erken uyarı sistemleri (Early warning systems)
480
Akıllı hayvancılık teknolojileri
(smart farming technology = precision
livestock farming) 481
Hayvan besleme alanında geliştirilen
yazılımlar ve robot teknolojisi
yapay zekâ (Artificial intelligence – AI =
machine intelligence) 481
Rasyon hesaplamalarında algoritma kullanımı -
Evolution Strategies
– evrimsel algoritma - evolutionary
algorithms 482
Genomik (geneomics) ve besleme modeline
uygulanması 482
NIRS (Near Infrared Reflectance Spectroscopy),
LECO, ANCOM ve
diğer teknikler - hayvan beslemede uygulama
alanı 483
Besi sığırları rasyon program (BCNRM 2016)
kullanma kılavuzu ve
detaylı açıklama (Yeni NRC Rasyon Programı
2016) 485
Sonuç 490
Kaynaklar 491
Özgeçmiş 504
ÖNSÖZ
Bilim insanlarının deneyimlerini ve bilgilerini
paylaşmaları, vicdani ve profesyonel bir zorunluluktur. Bu
zorunluluğun bir gereği olarak, yaklaşık 8 yıl süreyle Amerika
Birleşik Devletleri’nde edindiğim ve sonrasında ülkeme dönerek;
çalışmalarımı yaklaşık 25 yıldır sürdürdüğüm bu süreçte; gözlem,
bilgi, birikim, karşılaştırma ve analiz sonuçlarını bu kitapta
paylaşmaya karar verdim. Bu süreçte, gerek öğrencilerden,
gerekse üreticilerden aldığım sığır besleme ile ilgili soru ve
sorunları daha derin araştırarak, bu kitapta toplamaya karar
verdim.
Kitapta bilgiler verilirken, bu bilgilerin evrensel
nitelikte olması bakımından az da olsa teknik detaylara
girilmesi zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Teknik bilgideki detay
ve zorluklar, bir bakıma bilimin şanındandır, ancak hitabet
dilinin öğrenci ve üretici düzeyinde olması ve anlaşılması için
özel gayret gösterdim.
Ülkemizde yapılan sığır besleme uygulamalarından
bahsederken, ülkemizde ticari olarak faaliyet gösteren büyük
işletmeler örnek alınmıştır. Ancak etik olmayacağı için, ticari
firma isimleri verilmemiştir.
Bir sığırın doğumundan itibaren, besi ırkı ise kesime
kadar; süt ırkı ise reprodüktif ve laktasyon evrelerini ve
ömrünü tamamlayıp yine kesime gönderilinceye kadar geçen
aşamalar detayları ile birlikte verilmiştir.
Bu kitaptaki bilgiler daha çok yurtdışında yapılan
çalışmalardan alınmıştır. Maalesef, ülkemizde kendi yem ve
hayvan kaynaklarımıza ait detaylı bilgiler mevcut değildir.
Ancak, ülkemizde üretilen az sayıdaki araştırmayı da ilgili
bölümlerde tartışarak, üreticilerimize karşılaştırmalı bir bakış
açısıyla bazı tavsiyelerde bulundum.
Çiftçilerimizin daha fazla üretmesine katkıda
bulunmalıyız. Bu katkı, gerek işletme büyüklüğünün artırılması
ile gerekse mevcut işletmenin (hayvanların) veriminin
artırılması ile gerçekleşebilir. Amerika Birleşik Devletleri’nde
bir çiftçi ürettiği ürün ile 130 kişiyi besleyebilir iken,
ülkemizde bir çiftçi ürettiği ürün ile kendi dışında sadece 4
kişiyi besleyebiliyor. Kaldı ki ülkemizde tarımsal istihdam
oranı %25’lerde iken Amerika Birleşik Devletleri’nde bu oran
sadece %7’dir. Verim artışı aynı zamanda 2010 yılına göre %30
oranında
5
artarak 2050 yılında 9 milyara ulaşacak dünya nüfusunun
beslenmesi için de gereklidir. 2050 yılına kadar gıda
ihtiyacının yaklaşık %60 artacağı, bitkisel üretimin ise azalan
su kaynakları ve iklim değişikliği nedeniyle %20 azalacağı
tahmin edilmektedir. Bu manada genetiği uygun hayvanların
maksimum verim için ideal olarak beslenmeleri gerekmektedir.
Elinizdeki bu kitap ideal sığır beslemenin pratik noktalarını
anlatmaktadır. Gözden geçirilerek genişletilen, enerji ve çok
temel rumen metabolizması bilgilerinin güncel NRC (2016) (diğer
ismi ile NASEM, 2016) ile harmanlandığı bu baskının ilk baskıdan
daha faydalı olacağına inanıyorum. Bu baskıda ayrıca, besi
sığırları rasyon program (BCNRM 2016) kılavuzu ve detaylı
açıklamalar da verilmiş olup, veteriner hekim ve zooteknistlerin
yeni sistemi kullanarak rasyon çözmelerine yardımcı olunması
amaçlanmıştır.
Kitaptaki bilgiler sadece tavsiye niteliğinde olup,
bununla birlikte başarılı bir yetiştiricilik için daha detaylı
araştırma yapılması ve danışmanlık hizmeti alınması, yemlerin
kimyasal analizlerinin yapılması tavsiye edilmektedir. Uygulama
sırasında karşılaşılacak bir takım olumsuz sonuçlardan yazar
veya yayıncı sorumlu değildir.
Bu kitabın 3. baskısı için; öğrencilerden, üreticilerden,
meslektaşlardan (akademisyen), veteriner hekimlerden, ziraat
mühendislerinden ve ilgili bütün gruplardan, tavsiyelerini,
varsa tespit ettikleri hata, eksiklik veya karşı görüşlerini
belgeleriyle birlikte tarafıma ulaştırmalarını (osmankucukwy@yahoo.com)
bekliyorum.
Bu kitaptaki bilgiler vasıtasıyla, üretilecek bir damla
fazla süt, bir gram fazla et, kurtarılacak bir hayvan hayatı ve
sağlıklı bir hayvan yetiştiriciliğinin bana vereceği mutluluk
tarif edilemez.
Faydalı olması dileklerimle.
Prof. Dr. Osman KÜÇÜK
Kitaptan örnek 75 sayfa için tıklayınız
|
